THUỐC LÁ ẢNH HƯỞNG SỨC KHỎE NHƯ THẾ NÀO?
Là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Mỹ, chiếm khoảng 1/5 số ca tử vong mỗi năm đến từ việc hút thuốc lá.
Tuổi thọ của người có hút thuốc sẽ giảm 10 năm so với những người không hút thuốc.
Chúng ta đều biết rõ hút thuốc có thể gây ung thư và làm tổn hại đến mọi cơ quan trong cơ thể, như phổi, tim, mạch máu, cơ quan sinh sản, miệng, da, mắt và xương.
Hút thuốc gây nguy cơ ung thư như thế nào?
Ở Mỹ, khoảng 20% số ca ung thư và khoảng 30% số ca tử vong do ung thư đều do việc hút thuốc lá gây ra.
Ung thư phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong trong dân số Hoa Kỳ. Có khoảng 80% số ca ung thư là ung thư phổi cũng như khoảng 80% số ca tử vong do ung thư phổi là do hút thuốc lá.
Hút thuốc cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư ở:
- Miệng
- Thanh quản
- Họng
- Thực quản
- Thận
- Cổ tử cung
- Gan
- Bàng quang
- Tuyến tụy
- Dạ dày
- Đại tràng/trực tràng
Ngoài ra cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh bạch cầu cấp dòng tủy.
Thuốc lá, xì gà và thuốc tẩu đều có thể gây ung thư.
Không có dạng khói thuốc lá nào an toàn cả.
Hút thuốc lá gây hại cho phổi như thế nào?
Hút thuốc làm tổn thương đường hô hấp và các túi khí nhỏ (gọi là phế nang) trong phổi. Tổn hại này bắt đầu ngay sau khi chúng ta bắt đầu hút thuốc và chức năng của phổi tiếp tục tệ đi từng ngày chừng nào người đó còn hút.
Khói thuốc làm tổn thương phổi và dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Hút thuốc cũng có thể làm tăng nguy cơ viêm phổi và lao, cũng như hen suyễn.
COPD (bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính)
COPD gây tổn thương các đường dẫn khí nhỏ trong phổi khiến phổi khó vận chuyển oxy đến phần còn lại của cơ thể.
Hút thuốc là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra COPD. Nguy cơ càng tăng lên khi bạn hút thuốc càng nhiều và trong thời gian dài.
Một số dấu hiệu và triệu chứng ban đầu của COPD có thể bao gồm thở khò khè, tiếng rít, khó thở khi vận động và ho có đờm.
COPD có xu hướng nặng lên theo thời gian, đặc biệt cứ tiếp tục hút thuốc kéo dài. Không có cách chữa khỏi hẳn bệnh COPD, mặc dù một số loại thuốc có thể giúp giảm triệu chứng.
Viêm phế quản mạn
Viêm phế quản mạn là một vấn đề thường gặp ở những người hút thuốc trong thời gian dài. Đường thở xuất tiết nhiều chất nhầy, kích thích người bệnh phải cố gắng ho ra ngoài. Đường hô hấp sẽ bị viêm, phù nề và gây ho mãn tính. Theo thời gian, đường thở có thể bị tắc nghẽn bởi mô sẹo và chất nhầy và dẫn đến viêm phổi.
Không có cách chữa khỏi bệnh viêm phế quản mạn, nhưng việc bỏ hút thuốc có thể giúp kiểm soát vấn đề tiết chất nhầy và giúp hạn chế tổn thương phát triển thêm.
Khí phế thũng
Trong bệnh khí phế thũng, vách giữa các túi khí nhỏ trong phổi bị phá vỡ, kết lại tạo ra các túi khí lớn hơn, đồng nghĩa số lượng túi khí nhỏ bị giảm. Điều này làm giảm lượng oxy vào máu. Theo thời gian, những túi khí lớn này có thể vỡ ra làm cho người bệnh khó khăn trong việc thu đủ không khí để thở, ngay cả khi đang nghỉ ngơi.
Những người bị khí phế thũng có nguy cơ bị suy giảm chức năng phổi. Ở giai đoạn sau của bệnh, bệnh nhân thường cần phải thở oxy qua mặt nạ hoặc đặt máy thở để trợ thở.
Bệnh khí phế thũng không thể chữa khỏi nhưng có thể điều trị và làm chậm tiến triển bệnh nếu người bệnh ngừng hút thuốc.
Tại sao người hút thuốc lại bị “ho do hút thuốc”?
Khói thuốc lá có nhiều hóa chất và hạt li ti có thể gây kích ứng đường hô hấp trên và ở phổi. Khi một người hít phải những chất này, cơ thể sẽ cố gắng loại bỏ chúng bằng cách tạo ra chất nhầy và gây ho.
Cơn ho vào sáng sớm thường gặp ở những người hút thuốc xảy ra vì nhiều lý do. Thông thường, các cấu trúc nhỏ giống như sợi tóc (gọi là lông mao) trong đường thở giúp quét các chất có hại ra khỏi phổi. Nhưng khói thuốc lá làm chậm hoạt động quét này, do đó một số chất nhầy và các hạt trong khói thuốc sẽ đọng lại trong phổi và đường thở. Khi người đó ngủ (và không hút thuốc), một số lông mao sẽ phục hồi và bắt đầu hoạt động trở lại. Sau khi thức dậy, người bệnh ho vì phổi đang cố gắng loại bỏ các chất kích thích và chất nhầy tích tụ từ ngày hôm trước.
Cái gọi là “ho do hút thuốc” có thể là dấu hiệu sớm của bệnh COPD.
Hút thuốc lá ảnh hưởng đến tim và mạch máu của bạn như thế nào?
Làm tổn thương tim và hệ thống mạch máu, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ.
Là nguyên nhân chính gây ra bệnh mạch vành. Bệnh mạch vành là thủ phạm gây ra các cơn đau tim và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu ở Mỹ.
Gây ra cao huyết áp, làm giảm khả năng hoạt động thể chất và dễ hình thành cục máu đông. Nó cũng làm giảm mức cholesterol HDL (mỡ tốt cho cơ thể) trong máu. Tất cả những điều này đều là yếu tố nguy cơ dẫn đến đau tim và đột quỵ.
Còn là yếu tố nguy cơ chính gây bệnh động mạch ngoại biên. Trong bệnh động mạch ngoại biên, mảng bám tích tụ trong các động mạch mang máu giàu oxy đến đầu, các cơ quan và tay chân. Điều này làm tăng nguy cơ mắc bệnh về tim, ngưng tim và đột quỵ.
Làm tăng nguy cơ bị phình động mạch chủ. Đây là một khối phồng lên ở thành động mạch chủ (động mạch chính đưa máu từ tim đến nuôi các cơ quan). Khối phồng hình thành do sự suy yếu của thành động mạch chủ. Chỗ phình động mạch chủ có thể phát triển lớn hơn theo thời gian và có thể đe dọa tính mạng nếu động mạch chủ bị vỡ.
Làm lưu lượng máu đến tay và chân giảm, được gọi là bệnh mạch máu ngoại biên. Điều này có thể dẫn đến đau chân khi đi lại và có thể làm cho vết loét hở khó lành.
Vì hút thuốc ảnh hưởng đến lưu lượng máu nên nó có thể làm giảm khả năng lành vết thương trên cơ thể. Đây là lý do tại sao nhiều bác sĩ sẽ không thực hiện một số ca phẫu thuật cho bệnh nhân trừ khi họ ngưng thuốc lá.
Hút thuốc lá có thể ảnh hưởng đến đời sống tình dục và cơ quan sinh sản của bạn
Nữ giới
Hút thuốc gây tổn hại tới sức khỏe sinh sản của nữ giới và gây khó mang thai.
Hút thuốc khi mang thai cũng có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe ảnh hưởng đến cả mẹ và bé. Phụ nữ hút thuốc khi mang thai có nguy cơ cao:
- Mang thai ngoài tử cung, có thể đe dọa tính mạng của người mẹ
- Nhau thai có thể nằm sai vị trí (nhau tiền đạo) hoặc có thể tách khỏi tử cung quá sớm (nhau bong non)
- Sinh non và trẻ nhẹ cân
- Sảy thai và thai chết lưu
- Trẻ sinh ra bị sứt môi, hở hàm ếch và có thể mắc các dị tật bẩm sinh khác
Con của những bà mẹ hút thuốc trong và sau khi mang thai cũng có nhiều khả năng tử vong do hội chứng đột tử ở trẻ sơ sinh.
Nam giới
Hút thuốc có thể làm hỏng mạch máu ở bất cứ nơi nào trong cơ thể. Lưu lượng máu trong dương vật đóng vai trò quan trọng trong quá trình cương cứng của nam giới. Nam giới hút thuốc có nguy cơ rối loạn cương dương cao hơn.
Hút thuốc cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng, làm giảm khả năng sinh sản.
Hút thuốc lá ảnh hưởng đến sức khỏe theo nhiều cách khác nhau
Hút thuốc còn gây hại cho hầu hết mọi cơ quan trong cơ thể:
- Tăng nguy cơ mắc bệnh về nướu và răng
- Suy giảm chức năng hệ miễn dịch
- Tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường type 2
- Giảm khứu giác và vị giác
- Da lão hóa sớm
- Hơi thở hôi và răng ố vàng
- Nguy cơ gãy xương
- Nguy cơ mắc bệnh viêm khớp dạng thấp
- Tăng nguy cơ đục thủy tinh thể
- Tăng nguy cơ thoái hóa điểm vàng, có thể dẫn đến mù lòa
- Vết thương lâu lành hơn
Nhiều vấn đề sức khỏe liên quan đến hút thuốc như khó thở, khó khăn trong đi lại, làm việc hoặc vui chơi làm giảm chất lượng cuộc sống của bạn.
Hút thuốc lá có thể ảnh hưởng đến trẻ em và thanh thiếu niên
Hút thuốc lá và sử dụng các sản phẩm từ thuốc lá có thể gây ra các vấn đề sức khỏe ở trẻ em và thanh thiếu niên.
Một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất là nghiện nicotine, thường dẫn đến việc sử dụng thuốc lá lâu dài khi trẻ lớn lên. Cũng có một số bằng chứng cho thấy nicotin gây hại cho sự phát triển trí não của thanh thiếu niên. Điều quan trọng là hầu hết thuốc lá điện tử và các sản phẩm tương tự cũng chứa chất nicotine.
Trẻ em và thanh thiếu niên hút thuốc thường xuyên có xu hướng gặp nhiều vấn đề về sức khoẻ hơn những đứa trẻ không hút thuốc, chẳng hạn như:
- Ho kéo dài
- Khó thở ngay cả khi không vận động
- Thở khò khè hoặc thở gấp
- Đau đầu thường xuyên
- Tăng tiết đàm
- Các bệnh về đường hô hấp nặng hơn và xảy ra thường xuyên hơn
- Triệu chứng cảm lạnh và cúm nặng hơn
- Giảm thể lực
- Chức năng và sự phát triển của phổi kém, làm tăng nguy cơ mắc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính sau này
Sử dụng thuốc lá có liên quan đến các hành vi có hại khác ở thanh thiếu niên
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng những trẻ ở tuổi vị thành niên sử dụng thuốc lá có nhiều khả năng sẽ sử dụng rượu và ma túy nhiều hơn những trẻ không hút thuốc. Song song đó còn tham gia đánh nhau, sử dụng vũ khí, tự tử, mắc các vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm và có các hành vi tình dục nguy hại.
Tổ Truyền thông
